Jako, że sprawy dotyczące dochodzenia odszkodowania za po potrącenie pieszego przez pojazd mechaniczny, to jedna z naszych głównych specjalizacji, nie mogła przejść dla nas bez echa nowelizacja przepisów  Prawa o Ruchu Drogowym, w zakresie pierwszeństwa przy przechodzeniu przez przejście dla pieszych.

Od dnia 01.06.2021r. w Polsce zaczynają obowiązywać nowe przepisy Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym, wprowadzone nowelizacją z dnia  22.01.2021r. Nowelizacja ta wprowadza liczne zmiany zarówno co do obowiązków pieszego zamierzającego przekroczyć jednię lub torowisko, jak i obowiązków kierowcy/motorniczego, zbliżającego się do przejścia dla pieszych.

Pierwszeństwo pieszych na przejściu - zmiany w przepisach od dnia 01.06.2021r.

Pierwszeństwo dla pieszych wchodzących na przejście

Na gruncie przepisów obowiązujących do dnia 31.05.2021r. piesi mieli pierwszeństwo przed pojazdem, dopiero znajdując się już na pasach. Art. 26. ust. 1 (obowiązujący do 31.05.2021r.)  „Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.". Po nowelizacji, pieszy zyskuje pierwszeństwo wcześniej, tzn.  zanim znajdzie się na przejściu. Zgodnie z nowymi przepisami, osoba piesza wchodząc na przejście musi zachować szczególną ostrożność, ale zyskuje pierwszeństwo przed pojazdem (z wyłączeniem tramwaju). Kierowca pojazdu musi natomiast, zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość zbliżając się do przejścia dla pieszych oraz ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu albo wchodzącemu na nie.

Art. 13. 1. (obowiązujący od 01.06.2021r.)  „Pieszy wchodzący na jezdnię lub torowisko albo przechodzący przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, korzystać z przejścia dla pieszych.”

Art. 13. 1a. (obowiązujący od 01.06.2021r.)  „Pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem, z wyłączeniem tramwaju.”

 Art. 26. 1. (obowiązujący od 01.06.2021r.) „Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście, z zastrzeżeniem ust. 1a.”

Zmiany, te zaostrzają dotychczasowe przepisy wobec kierowców i nakładają na nich obowiązek zmniejszenia prędkości w pobliżu przejść oraz ustąpienia pierwszeństwa nie tylko tym pieszym, którzy już znajdują się na pasach, ale także tym, którzy dopiero na nie wchodzą. Tak jak wspomniano powyżej, nowe przepisy wskazują, że piesi nie będą mieli pierwszeństwa na torowiskach. Przechodząc przez torowisko, piesi będą musieli przepuścić nadjeżdżający tramwaj. Nie oznacza to jednak, że motorniczy nie będzie musiał uważać na pieszego. W nowelizacji dodano bowiem nowy art. 26. ust. 1a, zgodnie, z którym: „Kierujący tramwajem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu.”

Zakaz używania telefonów komórkowych podczas przechodzenia przez jezdnię

Kolejną istotną zmianą wprowadzoną nowelizacją z dnia 22.01.2021r. jest wprowadzenie zakazu  korzystania z telefonów i urządzeń elektronicznych w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych.

Art. 14. 8. (obowiązujący od 01.06.2021r.)  „Zabrania się: korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię lub torowisko, w tym również podczas wchodzenia lub przechodzenia przez przejście dla pieszych – w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych.”

Przepis ten jest potrzebny, ponieważ niejednokrotnie zdarzało się, że na przejście wchodziły osoby wpatrzone w swoje telefony, co powodowało bardzo niebezpieczne sytuacje. Nowelizacja miała na celu ograniczenie takich zachowań i wymuszenie na pieszych większej ostrożności. Przepis jest jednak mocno nieprecyzyjny i z pewnością będzie budził wiele kontrowersji i sporów interpretacyjnych, zwłaszcza w zakresie tego, czy dane zachowanie prowadziło do ograniczenia możliwości obserwacji przez pieszego sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu.

Zmiany w przepisach a kwestie dochodzenia odszkodowania za potrącenie pieszego

Z perspektywy odszkodowawczej, wprowadzone zmiany w zakresie pierwszeństwa pieszego wchodzącego na jezdnię są korzystne dla pieszych. Na gruncie dotychczas obowiązujący przepisów, piesi, którzy zostali potrąceni bezpośrednio po wejściu na przejście, często byli uznawani przez biegłych z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, za osoby, których zachowanie było jedyną i wyłączną przyczyną wypadku, a jak wiadomo wyłączna wina pieszego uniemożliw dochodzenie świadczeń za potracenie pieszego z polisy OC pojazdu. Działo się tak mimo licznego orzecznictwa, w tym wyroków Sądu Najwyższego, mówiących o tym, że kierowca pojazdu zawsze powinien zachować szczególną ostrożność podczas zbliżania się do przejścia dla pieszych, Można tu wskazać choćby Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 09.03.2005r., sygn. akt: II CK 481/04, zgodnie z którym  „Osoba piesza przechodząca przez jezdnię w miejscu oznaczonym powinna mieć zapewnione maksymalne bezpieczeństwo. Kierowca zawsze musi się liczyć z możliwością pojawienia się na jezdni osoby pieszej, jest więc zobowiązany zmniejszyć szybkość do granic pozwalających w razie potrzeby na natychmiastowe zatrzymanie pojazdu. W związku z tym kierowca ma obowiązek obserwowania nie tylko jezdni, ale również przylegającego do jezdni w miejscu przejścia chodnika, aby upewnić się, czy nikt nie wkracza na jezdnię, a jeżeli wkracza, to natychmiast hamować.”

Zmiany, wprowadzone nowelizacją z dnia 22.01.2021r., nie pozwalają pieszym na przechodzenie przez jezdnię bezwarunkowo, tj. w każdej sytuacji i w dowolny sposób. Pieszy przed przejściem musi zachować szczególną ostrożność, czyli innymi słowy upewnić się czy może bezpiecznie przejść. Jeśli jednak mimo wszystko dojdzie do wypadku, biegli nie będą mogli tak łatwo zrzucać winy na pieszych i w najgorszej dla nich opcji dojdzie do współwiny, skutkującej przyczynieniem pieszego do powstania szkody, a nie do wyłącznej winy, skutkującej niemożliwością dochodzenia jakichkolwiek świadczeń odszkodowawczych.