Dziewiąta część cyklu, w którym opisywane są przez nas popularne błędy, popełniane w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie za szkodę osobową. Dziś opisujemy kwestię braku zainteresowania toczącym się postępowaniem karnym.

VIII część cyklu  - Podpisanie umowy i udzielenie pełnomocnictwa do dochodzenia roszczeń pod wpływem emocji.

Najczęściej popełniane błędy w sprawach o zadośćuczynienie i odszkodowanie za szkodę osobową – część IX. Brak zainteresowania toczącym się postępowaniem karnym 

Odpowiedzialność karna kierowcy za spowodowanie wypadku

Jeżeli dochodzi do wypadku drogowego, w którym uczestniczą co najmniej dwie osoby, to odpowiedzialność karna kierowcy pojazdu, który spowoduje wypadek zależy od dwóch czynników. Pierwszym z nich jest oczywiście kwestia winy, a więc samej odpowiedzialności za spowodowanie wypadku drogowego. Drugi czynnik, to skala obrażeń poszkodowanego (odniesiony przez niego uszczerbek na zdrowiu). Jeżeli kierowca pojazdu spowoduje zdarzenie, w którym ktokolwiek inny (pasażer, pieszy, rowerzysta lub kierowca innego pojazdu) dozna lekkiego uszczerbku na zdrowiu, to kierowca ten otrzyma mandat lub grzywnę. W przypadku natomiast gdy dojdzie do poważniejszych obrażeń (średni uszczerbek na zdrowiu, ciężki uszczerbek na zdrowiu lub śmierć poszkodowanego), to zdarzenie jest traktowane jako wypadek drogowy. Kierowcy grozi wtedy kara pozbawienia wolności. Kierowca może również stracić na pewien okres prawo jazdy, a także zapłacić grzywnę, nawiązkę lub zadośćuczynienie na rzecz poszkodowanego oraz koszty sądowe.

Sprawa w sądzie po wypadku drogowym

Postępowanie karne w sprawie o wypadek drogowy toczy się z urzędu, chyba, że osoba poszkodowana jest osoba bliska dla sprawcy. Wtedy jest to przestępstwo ścigane na jej wniosek, a więc sam poszkodowany decyduje, czy chce aby sprawca wypadku został oskarżony o popełnienie przestępstwa. Jeśli nie złoży wniosku o ściganie sprawcy, wówczas postępowanie karne zostanie umorzone. Dotyczy to spraw, w których poszkodowany dozna średniego uszczerbku na zdrowiu. Jeżeli skutkiem wypadku jest śmierć osoby bliskiej albo ciężki uszczerbek na zdrowiu takiej osoby, to postępowanie karne toczyć się będzie z urzędu, niezależnie od woli i chęci osoby poszkodowanej lub rodziny tej osoby.

Prawa pokrzywdzonego w postępowaniu karnym

W przypadku, gdy postępowanie karne toczy się z urzędu, osoba poszkodowana w wypadku jest traktowana jako pokrzywdzony i ma z tego tytułu pewne prawa, z których niestety nie zawsze się korzysta. Prawo do udziału w postępowaniu przygotowawczym od momentu jego wszczęcia ma osoba pokrzywdzona lub ustanowiony przez nią pełnomocnik, którym może być adwokat lub radca prawny. Zgodnie z art. 299 kodeksu postępowania karnego pokrzywdzony jest stroną takiego postępowania, natomiast na podstawie art. 300 kodeksu postępowania karnego przysługują mu stosowne uprawnienia, takie jak np.:

• składanie wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia;
• uczestniczenie w tych czynnościach;
• korzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, w tym pełnomocnika z urzędu;
• końcowego zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego;
• składania zażaleń na postanowienia wydane w toku postępowania przygotowawczego;
• zaskarżenia postanowienia kończącego postępowanie przygotowawcze.

Wgląd przez pokrzywdzonego w akta postępowania karnego

Najważniejsze z perspektywy osoby poszkodowanej uprawnienie, to wgląd (za zgodą prokuratora) w akta toczącego się postępowania karnego. Jest to istotne zwłaszcza w sprawach, w których odpowiedzialność kierowcy jest niepewna, a sama sprawa toczy się nie tylko o ustalenie wymiaru kary, ale przede wszystkim o ustalenie samej podstawy odpowiedzialności i winy za zaistnienie wypadku. W takich sprawach zwykle przesłuchiwane są nie tylko strony, ale także świadkowie. Ponadto, z reguły wydawana jest opinia biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych. Z taką opinią warto zapoznać się jak najwcześniej, aby móc odpowiednio zareagować jeśli sprawa przybrałaby niekorzystny obrót. Znając treść zeznań i opinii, można nie tylko złożyć stosowne wnioski o przeprowadzenie dowodów uzupełniających, ale przede wszystkim być przygotowanym na złożenie ewentualnego zażalenia, jeśli sprawa zostałaby umorzona z uwagi na wyłączną winę osoby poszkodowanej.

Postanowienie o umorzeniu postępowania karnego oraz zażalenie na takie postanowienie

Jeśli w sprawie doszłoby do umorzenia, z uwagi na wyłączną winę osoby poszkodowanej, to zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania karnego trzeba złożyć w terminie 7 dni. Jeśli pokrzywdzony otrzyma takie postanowienie, a nie miał wcześniej okazji zapoznać się z dowodami, na podstawie, których to postanowienie zostało wydane, to w terminie 7-dniowym niemal nie ma szans na to, by otrzymać wgląd w akta i napisać skuteczne zażalenie. Postanowienie o umorzeniu postępowania nie jest dokumentem, który nie uniemożliwia domagania się zadośćuczynienia i odszkodowania na drodze cywilnej, jednak w praktyce niezmiernie ten proces komplikuje. Dlatego bardzo ważnym jest, by aktywnie uczestniczyć w postępowaniu karnym od momentu jego wszczęcia, aż do jego prawomocnego zakończenia. Przykład naszej sprawy, w której złożyliśmy skuteczne zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania karnego: Odszkodowanie za potrącenie pieszej - od umorzenia sprawy przez prokuraturę do wypłaty kwoty 175.000 zł

Trzeba również zaznaczyć, że zdarzają się sytuacje, w których organy ścigania nie wykorzystują wszelkich możliwych środków, aby dokładnie zbadać sprawę i opierają się jedynie na zeznaniach świadków lub stron. Zeznania sprawców wypadków bardzo często nie odzwierciedlają faktycznych okoliczności zdarzenia. W takich sytuacjach warto jest podjąć samodzielne czynności, w kierunku ustalenia np. tego czy zdarzenie nie zostało objęte jakimkolwiek pobliskim monitoringiem lub ktoś nie nagrał go na kamerze samochodowej. Czasami takie ustalenia pomagają zakończyć, w sposób pozytywny sprawę, która zmierzała do umorzenia. Przykłady naszych spraw w tym zakresie opisane są w artykule: Zeznania polskich kierowców kontra monitoring - czyli jak kłamią kierowcy pojazdów w sprawach o potrącenie pieszego (video).

X część cyklu  - Zbyt wczesna zgoda na zawarcie ugody z zakładem ubezpieczeń